Fruktoza to cukier prosty, który znajduje się w owocach (zarówno świeżych, jak i suszonych), a także w sokach owocowych, miodzie, słodzikach, nektarach kwiatowych i w mniejszej ilości w warzywach (np. w szparagach, groszku zielonym, marchwi, pietruszce).

Niewłaściwa reakcja, jaka może wystąpić po zjedzeniu produktów zawierających fruktozę, obejmuje liczne objawy, m.in. takie jak nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki czy hipoglikemię.

Wyróżnia się dwa typy nietolerancji fruktozy: wrodzoną nietolerancję fruktozy, czyli fruktozemię, oraz zespół złego wchłaniania fruktozy, czyli niealergiczną nadwrażliwość na fruktozę.

Fruktozemia

Fruktozemia to choroba genetyczna, która wynika z niedoboru lub braku enzymu aldolazy B. Enzym ten bierze udział w metabolizmie fruktozy w wątrobie, a jego niedobór lub brak może powodować zaburzenie tego procesu. W efekcie może dojść do gromadzenia się metabolitów fruktozy w wątrobie, co z kolei upośledza jej funkcje.

Niezdiagnozowana w porę fruktozemia może prowadzić do uszkodzenia wątroby, a nawet śmierci. Chorobę tę można diagnozować przez oznaczenie aktywności enzymu aldolazy w wątrobie, test obciążenia fruktozą albo testy genetyczne.

Najczęściej fruktozemia jest rozpoznawana już w wieku niemowlęcym, zwykle po wprowadzeniu do diety produktów warzywno-owocowych.

Zespół złego wchłaniania fruktozy

Zespół złego wchłaniania fruktozy wiąże się z niedoborem lub brakiem białka odpowiedzialnego za transport fruktozy przez błonę komórkową. Może to powodować fermentację bakteryjną w jelicie grubym, podrażnienie błony śluzowej i tworzenie się gazów. W efekcie pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, a przede wszystkim bóle brzucha i biegunki.

Tę formę nietolerancji fruktozy diagnozuje się najczęściej na podstawie wodorowego testu oddechowego. Na czczo przyjmuje się określoną dawkę fruktozy i po pewnym czasie mierzy się poziom wodoru i metanu w wydychanym powietrzu. Jeżeli wynik jest powyżej normy, to stwierdza się nietolerancję fruktozy.

Nietolerancja fruktozy a dieta

W przypadku wrodzonej nietolerancji fruktozy powinno się zupełnie wyeliminować fruktozę z diety. W sytuacji, gdy borykamy się ze złym wchłanianiem fruktozy, ilość spożywanej fruktozy jest kwestią indywidualną. Taka ilość, która dla jednej osoby będzie nieszkodliwa, u innej może już wywołać nieprawidłowe reakcje. U jednej osoby objawy mogą wystąpić nawet po zjedzeniu jednego owocu, u innej – dopiero po spożyciu kilku.

Fruktoza i jej ciemne strony

Źródłem fruktozy w diecie jest również sacharoza, czyli po prostu cukier, który występuje zwłaszcza w żywności wysokoprzetworzonej. Oprócz samej fruktozy do tego typu produktów dodaje się zwykle syrop fruktozowy lub glukozowo-fruktozowy. Najczęściej składniki te pojawiają się w słodyczach i w różnego rodzaju napojach, w tym w napojach izotonicznych czy energetycznych.

Fruktoza pochodząca z produktów przetworzonych, syropu glukozowo-fruktozowego, syropu kukurydzianego, syropu klonowego czy syropu z agawy jest gorzej tolerowana przez organizm niż w przypadku zjedzenia całych owoców zawierających naturalną fruktozę.

Obejrzyj webinar: Fruktoza – cukier gorszy od cukru

Bardzo istotne jest dokładne czytanie etykiet umieszczonych na produktach. Należy sięgać po artykuły z jak najmniejszą ilością składników oraz bez dodatku syropu glukozowo-fruktozowego.

Wysoką zawartością fruktozy charakteryzują się soki owocowe. W owocach występuje ona w towarzystwie błonnika, który spowalnia wchłanianie cukru w jelitach. Dzięki temu minimalizuje się wiele negatywnych skutków jego spożycia. Dlatego lepiej sięgnąć po świeży owoc, bo dostarczy mniej fruktozy. W dodatku zjedzenie go w połączeniu z produktem tłuszczowym (np. orzechami) sprawi, że wyrzut insuliny będzie przebiegał znacznie wolniej.

Spożycie fruktozy jest szczególnie problematyczne u osób z nietolerancją fruktozy, ale jej nadmierna ilość w diecie może być szkodliwa dla wszystkich. To jedna z przyczyn występowania zaburzeń metabolicznych, w tym m.in. nadwagi i otyłości. Wpływa to także na nieprawidłowe funkcjonowanie mózgu oraz wzrost poziomu trójglicerydów i cholesterolu LDL.

Najlepszym źródłem fruktozy są owoce, co nie oznacza jednak, że nawet osoby zdrowe mogą je jeść bez ograniczeń. Jedna porcja owoców dziennie jest wystarczająca.

A jeśli to nie jest nietolerancja fruktozy?

Różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego występujące po zjedzeniu owoców mogą, ale nie muszą wskazywać na nietolerancję fruktozy. Problemy te mogą wynikać również z innych przyczyn, m.in. takich jak nietolerancja FODMAP czy z powodu niewłaściwego łączenia produktów.

Jeśli masz problemy gastryczne po spożyciu owoców i nie wiesz, dlaczego tak się dzieje, umów się do dietetyka klinicznego.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Nietolerancja fruktozy pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Iwona Wierzbicka

Wsparcie pracy tarczycy

1. Zadbaj o sen

Sen reguluje procesy hormonalne w organizmie, w tym ma wpływ na funkcjonowanie tarczycy – gruczołu wydzielającego tyroksynę, trójjodotyroninę oraz kalcytoninę. Hormony te uwalniane są pod wpływem hormonu tyreotropowego (TSH) z przysadki mózgowej. Nawet krótkotrwałe zaburzenie snu, spowodowane np. jego zbyt małą ilością lub nadmierną ekspozycją na światło w godzinach wieczornych, ma istotne znaczenie dla poziomu TSH. To w konsekwencji oddziałuje negatywnie na pracę tarczycy i wydzielanie trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Dlatego jeśli zaniedbujemy sen, to cierpi na tym nasza tarczyca.

Poziom tyreotropiny (TSH) zaczyna wzrastać po południu i osiąga maksimum między godziną 2 a 4, a podczas snu stopniowo spada. W badaniach wykazano, że przy niedoborze snu poziom TSH zaczyna rosnąć z opóźnieniem. Jeśli więc śpimy za mało, to TSH nie ma wystarczająco czasu, aby się obniżyć.

Obejrzyj webinar: Sen – wszystko, co musisz wiedzieć

Wiele prac naukowych wskazuje, że osoby pracujące na nocną zmianę mają znacznie wyższe stężenie TSH w porównaniu z tymi pracującymi w ciągu dnia. Zaobserwowano również, że stężenie TSH normalizuje się wraz z poprawą stanu snu. Deprywacja snu prowadzi do zmian w pracy tarczycy. Zwiększa się wówczas wydzielanie TSH, co – jeśli jest długotrwałe – może doprowadzić do niedoczynności tarczycy.

Warto zadbać o odpowiedni sen i odpoczynek, aby poprawić rytm dobowy, ponieważ TSH jest od niego wyraźnie zależne. Często wpadamy w błędne koło, ponieważ w niedoczynności tarczycy występuje zmęczenie i senność w ciągu dnia, więc często pozwalamy sobie na drzemki, co dodatkowo zwiększa problemy z nocnym wypoczynkiem. Z innej strony, gdy tarczyca wpada w nadczynność, prowadzi to do niepokoju, szybkiego tętna i bezsenności. Wniosek jest jeden: aby tarczyca pracowała prawidłowo, potrzebuje snu, wyciszenia i regeneracji.

Jak widzisz, zaburzenia snu wpływają niekorzystnie na poziom hormonów tarczycy i TSH. Jeśli taki stan będzie się utrzymywał dłużej, to istotnie zwiększa się ryzyko rozwoju choroby tarczycy lub może pogorszyć się przebieg tej już istniejącej.

Jak polepszyć jakość snu?

• Śpij około 8 godzin w ciągu doby. Dokładna ilość snu dla każdego jest sprawą indywidualną. Dla większości z nas sen trwający 7–9 godzin jest odpowiedni do pełnej regeneracji.
• Staraj się chodzić spać jak najszybciej, np. o 21.00–22.00. Odsypiaj, jeżeli tylko możesz, nieprzespane noce. O to powinny zadbać również osoby pracujące zmianowo.
• Unikaj korzystania z laptopa, telefonu i telewizora po godzinie 20.00 lub kup okulary blokujące niebieskie światło. Można też zabezpieczyć wzrok specjalnymi filtrami antyrefleksyjnymi blokującymi światło niebieskie lub użyć trybu nocnego. Jednak zbyt długie spędzanie czasu przed monitorem powoduje przebodźcowanie układu nerwowego.
• Śpij w całkowitej ciemności lub w delikatnym pomarańczowym, czerwonym oświetleniu. Pomocna może być opaska na oczy. Zadbaj, by w twojej sypialni panowała zupełna ciemność. Czasem nawet diody od urządzeń w pokoju mogą zakłócać sen.
• Wietrz pomieszczenie przed snem. Im niższa temperatura w sypialni (optymalna to 18–20 stopni) oraz większy dostęp do świeżego powietrza, tym lepsza nocna regeneracja. Natomiast wilgotność powietrza powinna wynosić między 40% a 60%.
• Dbaj o ekspozycję na światło słoneczne w ciągu dnia, szczególnie w pierwszej jego połowie. Słońce reguluje wydzielanie melatoniny, która pomoże wieczorem zasnąć. 
• To, na czym i w czym śpisz, też ma znaczenie. Poduszka jedwabna z dodatkiem gryki i lawendy, odpowiedni materac, kołdra obciążeniowa – to może skutecznie pomóc, jeśli masz problemy ze snem.
• Wieczory przeznacz na relaks i wyciszenie. Gdy zachodzi słońce, czas zwolnić. Dobrze jest stworzyć sobie odprężający wieczorny rytuał. Może to być joga, kąpiel, czytanie książek, słuchanie spokojnej muzyki, medytacja czy modlitwa.
• Dieta również może mieć wpływ na to, czy budzimy się pełni energii. Zjedz lekką kolację składającą się z węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym (kasze, warzywa, produkty pełnoziarniste, owoce jagodowe). Unikaj wieczorem nadmiaru tłuszczu i cukru oraz napojów zawierających kofeinę i alkohol. Ostatni posiłek warto zjeść przynajmniej na 2–3 godziny przed snem.

2. Zredukuj stres

Stres ma negatywny wpływ na choroby niedoczynności tarczycy i chorobę Hashimoto. Silny stres sprzyja stanom zapalnym, a przewlekły wiąże się z wieloma zaburzeniami układu odpornościowego. Nadmierny stres powoduje wzrost kortyzolu w krwiobiegu, co może skutkować obniżeniem poziomu hormonów tarczycy i rozwojem niedoczynności.

Badania potwierdzają, że wprowadzenie technik relaksacyjnych ma korzystne działanie na tarczycę. Głównie obserwowano zmniejszenie przeciwciał anty-TG oraz zmniejszenie napięcia, stanów depresyjnych i lękowych.

Jak zmniejszyć stres?

Jest wiele pomocnych narzędzi. Każdy powinien znaleźć to, co jemu pozwala się wyciszyć. Pamiętaj, że w osiągnięciu tego stanu nie pomaga tylko medytacja. Ktoś może się wyciszać w trakcie gotowania, sprzątania, układania puzzli albo ćwiczeń. Każdy może mieć inny sposób na redukcję stresu.

Bardzo pomocne są spacery, tzw. kąpiele leśne. Doświadczamy wtedy pracy 5 zmysłów: wzroku, węchu, słuchu, dotyku i smaku. Korzystnie wpływa to na zdrowie fizyczne i psychiczne, regulacje nastroju oraz zmniejszenie lęku. Czasem wystarczy nawet spacer po parku, bo nie zawsze jest czas, by udać się do lasu. Ważne jest przebywanie wśród zieleni. Badania potwierdzają, że 40-minutowy spacer reguluje poziom kortyzolu i adrenaliny.

Jeżeli nie możesz sobie codziennie pozwolić na tego typu aktywność, wprowadź zmiany w swojej przestrzeni. Słuchaj dźwięków natury, otaczaj się zielonymi obrazami, zdjęciami natury. Stwórz dżunglę w swoim domu, wstaw do pomieszczenia, w którym spędzasz najwięcej czasu, liściaste kwiaty. Dobrym wyborem jest np. epipremnum – ta roślina nie tylko cieszy oko, lecz także oczyszcza powietrze. Zieleń uspokaja.

Co jeszcze może być pomocne w redukowaniu stresu?

• oddychanie – nauka właściwego oddychania to pierwszy i najprostszy sposób na relaks;
• kolorowanie i rysowanie;
• czytanie;
• wizualizacja;
• joga;
• korzystanie z maty do akupresury.

Pomocna może być również aromaterapia. Do najpopularniejszych olejków eterycznych łagodzących stres i napięcie należą m.in. olejek lawendowy, bergamotowy, cyprysowy.

Doskonałym sposobem na odprężenie jest użycie olejków do kąpieli. Można przygotować kąpiel i wlać do wody uprzednio rozcieńczone olejki (do rozcieńczania może posłużyć np. olej migdałowy lub jojoba). Można też dodać sól Epson (dowiedz się więcej o kąpielach magnezowych).

3. Pamiętaj o umiarkowanej aktywności fizycznej

Aktywność fizyczna jest ważnym aspektem stylu życia, który wpływa na niedoczynność tarczycy. Badania naukowe pokazują, że osoby prowadzące siedzący tryb życia mają wyższe stężenia TSH w porównaniu do tych, które wykonują regularną aktywność fizyczną. Ćwiczenia aerobowe o średniej intensywności (w badaniu sklasyfikowano je jako 70% maksymalnego tętna danej osoby) przyniosły najlepsze wyniki w zakresie poprawy stężenia TSH.

Ćwiczenia pomagają w czynności tarczycy poprzez lepszą perfuzję gruczołu. Nie chodzi o to, aby od razu iść na siłownię. Nawet ruch typu spacery, pływanie czy joga stymuluje pracę tarczycy i zwiększa wrażliwość tkanek na hormony tarczycy.

Pamiętaj o umiarkowanej aktywności fizycznej. Zbyt intensywny wysiłek nie jest wskazany w przypadku problemów hormonalnych, powoduje bowiem dodatkowy stres, a tego chcemy uniknąć. Warto zatem spacerować, uprawiać gimnastykę, jogę oraz sport, który sprawia nam przyjemność, ale nie obciąża organizmu.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł <strong>3 sposoby na wsparcie pracy tarczycy</strong> pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

Akcja #nowaskóra i #nowafigura to kompleksowe wyzwanie dla zdrowia, którego celem jest:

• poprawa kompozycji sylwetki #nowafigura (mniej tkanki tłuszczowej, więcej mięśni);
• poprawa samopoczucia, regulacja gospodarki hormonalnej (poprzez regulację poziomu glukozy i insuliny we krwi);
• poprawa stanu skóry, włosów, paznokci oraz elastyczności stawów poprzez regularne picie bulionów kolagenowych #nowaskóra;
• wdrożenie prawidłowych nawyków dotyczących stylu życia.

Jak długo trwa wyzwanie?

Wyzwanie będzie trwać 3 miesiące – 90 dni. Tyle czasu potrzeba, żeby poczuć zmianę i wdrożyć nowe nawyki jako coś przyjemnego. Zaczynamy 1.03.2023, ale jeśli trafisz na wyzwanie później, śmiało możesz dołączyć. Daj nam znać, jak się czujesz!

Na czym polega wyzwanie?

• Pijesz codziennie bulion kolagenowy, możesz go przygotować samodzielnie lub zakupić na stronie www.zdrowazupa.pl – 1 słoik dziennie podzielony na pół. Pół słoika, około 250 ml rano do śniadania i 250 ml do obiadu lub zamiast kolacji (pobierz poniżej poradnik o bulionach kolagenowych).
• Wdrażasz zaproponowane zasady dietetyczne (znajdziesz je w poradniku).
• Wdrażasz zasady dotyczące stylu życia.

Co dalej?

• Codziennie uzupełniasz tabelkę (do pobrania poniżej), która wisi na lodówce, żeby dobrze ocenić stopień realizacji wyzwania i żeby ewentualnie lepiej się zmotywować do działania kolejnego dnia.
• Publikujesz w mediach społecznościowych zdjęcie lub nagranie z kubkiem bulionu i oznaczasz hasztagami #nowaskóra #nowafigura oraz oznaczasz profil instagramowy bądź facebookowy: @zdrowa_zupa oraz @iwonawierzbicka_dietetyk. Dzięki temu wiemy, ile osób bierze udział wyzwaniu, i możemy się wzajemnie wymienić doświadczeniami. Koniecznie napisz, który to dzień wyzwania.
• Jeśli chcesz, możesz się z nami podzielić swoją historią, najciekawsze z nich opublikujemy (jeśli otrzymamy na to zgodę).
• Po 90 dniach wyzwania możesz kontynuować swój nowy, lepszy, zdrowszy i szczęśliwszy styl życia.

Poznaj więcej szczegółów na temat wyzwania:

Pobierz tabelkę do monitorowania postępów:

Pobierz poradnik na temat bulionów kolagenowych:

Zamów buliony:

Akcja jest organizowana we współpracy z marką Zdrowa Zupa. Zamów buliony ze sklepu www.zdrowazupa.pl – z kuponem AJWEN otrzymasz rabat.

Powodzenia!

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Rusza wyzwanie #nowaskóra i #nowafigura pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Iwona Wierzbicka

Na wyniki TSH i wolnych hormonów tarczycy mają wpływ zmiany fizjologiczne zachodzące w czasie ciąży. Do zaburzeń pracy tarczycy indukowanych ciążą zalicza się tyreotoksykozę ciążową, niedoczynność tarczycy i poporodowe zapalenie tarczycy.

Tarczyca w ciąży

Ciąża ma znaczący wpływ na pracę tarczycy i powoduje wiele zmian w jej funkcjonowaniu i produkowaniu przez nią hormonów. W pierwszym trymestrze ciąży rozwój płodu jest bardzo uzależniony od hormonów matki. Dlatego tak ważne jest kontrolowanie stanu tarczycy już od początku ciąży. Oznaczenie TSH powinno się wykonać do 10. tygodnia ciąży. Wyników tego parametru nie powinno się jednak interpretować na podstawie norm dostępnych na wydruku z laboratorium. Należy wziąć pod uwagę dane przewidziane dla konkretnego trymestru ciąży.

Poniżej podaję zakres norm dla TSH, FT3, FT4 dla kobiet w ciąży zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego z 2021 roku. Przy interpretacji wyników badań hormonalnych i podejmowaniu decyzji terapeutycznych należy brać pod uwagę fakt, że na poziom TSH i wolnych hormonów tarczycy mają wpływ zmiany fizjologiczne zachodzące w czasie ciąży.

Na początku ciąży wydzielanie TSH naturalnie się zmniejsza, co ma związek z oddziaływaniem gonadotropiny kosmówkowej (HCG) i jej wzrostem. W tym okresie wynik TSH może niejako wskazywać na nadczynność tarczycy.

Zaburzenia pracy tarczycy w ciąży

Do najczęstszych zaburzeń pracy tarczycy w ciąży należą:

• tyreotoksykoza ciążowa – to indukowana ciążą nadczynność tarczycy, która wynika ze stymulacji receptora dla TSH przez gonadotropinę kosmówkową (HCG), wykazującą strukturalne podobieństwo do TSH;
• niedoczynność tarczycy – w okresie ciąży rośnie zapotrzebowanie na hormony tarczycy i stan ten może ujawnić upośledzoną czynność tarczycy;
• poporodowe zapalenie tarczycy – jest wariantem choroby Hashimoto; występuje w ciągu 12 miesięcy po porodzie lub przebytym poronieniu u kobiet, które przed ciążą były w stanie eutyreozy.

Poporodowe zapalenie tarczycy

Destrukcja komórek pęcherzykowych tarczycy prowadzi do przejściowej tyreotoksykozy ujawniającej się zazwyczaj do 4. miesiąca po porodzie i trwającej około 1–2 miesiące.

Przejściowa niedoczynność tarczycy jest kolejną fazą, która rozpoczyna się między 2. a 6. miesiącem po porodzie, ale u 10–20% pacjentek dochodzi do trwałej niedoczynności tarczycy.

U niektórych chorych występuje tylko faza przejściowa tyreotoksykozy lub tylko faza przejściowa hipotyreozy.

Rozpoznanie poporodowego zapalenia tarczycy opiera się na:

• stwierdzeniu klinicznych objawów tyreotoksykozy lub niedoczynności tarczycy;
• podwyższonych stężeniach w surowicy przeciwciał anty-TPO i/lub anty-TG;
• prawidłowych stężeniach przeciwciał TRAb;
• hipoechogennej struktury gruczołu tarczycowego u pacjentki w ciągu 12 miesięcy po porodzie lub poronieniu.

Kontroluj stan tarczycy

Nierozpoznane choroby tarczycy bądź niewłaściwe leczone mogą przyczynić się do wystąpienia problemów z zajściem w ciążę, poronień bądź komplikacji w przebiegu ciąży. Dlatego tak istotne jest regularne badanie się przed ciążą i zaplanowanie odpowiednich przygotowań, a później – monitorowanie parametrów w poszczególnych trymestrach.

Odpowiednie leczenie chorób tarczycy w ciąży nie stanowi zagrożenia dla jej przebiegu, a także dla rozwoju płodu.

Duże znaczenie w kontekście prawidłowego funkcjonowania tarczycy mają także prawidłowa dieta i styl życia.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Tarczyca w ciąży – normy pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

Nadczynność tarczycy – objawy

Objawy sugerujące nadczynność tarczycy to:

• powiększenie obwodu szyi;
• uczucie gorąca, zwiększona potliwość, nietolerancja ciepła;
• przyspieszona perystaltyka jelit, biegunki, częstsze oddawanie moczu;
• utrata masy ciała pomimo prawidłowego lub nawet zwiększonego apetytu, chudnięcie;
• zwiększona nerwowość i drażliwość, niepokój, rozdrażnienie, stany lękowe o różnym nasileniu, problemy z koncentracją, bezsenność;
• osłabienie siły mięśniowej, drżenie mięśni (szczególnie drżenie dłoni);
• przyśpieszenie czynności serca, uczucie kołatania serca, tachykardia, przyspieszone tętno;
• objawy oczne – wytrzeszcz, podwójne widzenie, obrzęk i zaczerwienienie powiek lub spojówek (typowe dla choroby Gravesa–Basedowa);
• u kobiet – zaburzenia cyklu miesiączkowego związane z wydłużeniem cykli oraz lżejszymi, nieregularnymi krwawieniami, zaburzenia hormonalne i miesiączkowania, niepłodność;
• zwiększona łamliwość i wypadanie włosów;
• w przypadku przewlekłej nadczynności – osteoporoza, czyli zmniejszenie gęstości tkanki kostnej.

Nadczynność tarczycy i jej rodzaje

Wyróżniamy trzy typy nadczynności tarczycy:

1. Subkliniczna – najczęściej przebiega bezobjawowo; nie powoduje objawów lub są one mało wyraźne.

• Wyniki: TSH jest obniżone, ale FT3 i FT4 mieszczą się jeszcze w zakresie wartości referencyjnych.
• Przyczyny: Choroba Gravesa–Basedowa, podostre lub autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, stosowanie dużych dawek hormonów tarczycy (bez wskazań, np. aby podkręcić metabolizm).

2. Pierwotna – jej przyczyna bezpośrednio leży w tarczycy (wole guzkowe toksyczne, nadmiar jodu, uszkodzenie komórek tarczycy, choroba Gravesa–Basedowa).

• Wyniki: TSH spada poniżej wartości prawidłowych, a FT3 i FT4 są w pobliżu lub powyżej górnych wartości referencyjnych.
• Przyczyny: Choroba Gravesa–Basedowa, guzki tarczycy, ciąża, silny stres, uraz psychiczny, ostre lub przewlekłe infekcje.

3. Wtórna – wywołuje ją zwiększony poziom TSH, produkowany przez przysadkę. Tu przyczyną może być guz przysadki lub podwzgórza, a także nabłoniak kosmówki.

• Wyniki: stężenie TSH wysokie lub w normie oraz podwyższone stężenie FT3 i FT4.
• Przyczyny: gruczolak produkujący TSH lub oporność na hormony tarczycy.

Jeżeli masz nadczynność tarczycy, czyli niskie TSH, to najczęściej będzie się to wiązało z niskim poziomem cholesterolu i białka całkowitego. Wiąże się to z tym, że twój metabolizm jest mocno podkręcony. W wynikach możesz mieć wysoki poziom wapnia oraz obniżone granulocyty obojętnochłonne. Z kolei w USG mogą być widoczne wole tarczycowe.

Choroba Gravesa–Basedowa

W przebiegu autoimmunologicznej choroby Gravesa–Basedowa dochodzi do zaburzonego funkcjonowania układu odpornościowego i wytwarzania autoprzeciwciał. Wiążą się one z receptorami dla TSH obecnymi na powierzchni tarczycy, wywołując ich aktywację i zwiększoną produkcję hormonów tarczycy. Nie znamy dokładnego patomechanizmu choroby Gravesa–Basedowa. Przyczyną nadczynności tarczycy może być obecność łagodnego guza lub guzków tarczycy, czyli gruczolaka. Inne to infekcje wirusowe lub bakteryjne, stres czy palenie tytoniu.

Dowiedz się więcej o chorobie Gravesa–Basedowa.

To może cię zainteresować:

• Hashimoto i inne choroby AI – jak to ogarnąć w 10 krokach?
• Badania tarczycy – co warto sprawdzić?
• Badania tarczycy: dlaczego samo TSH nie wystarczy?
• Niedoczynność tarczycy i jej rodzaje

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Nadczynność tarczycy – co warto wiedzieć? pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

W przypadku niedoczynności tarczycy gruczoł produkuje zbyt mało hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) to choroba spowodowana niedoborem hormonów tarczycy (T3 i T4).

Niedoczynność tarczycy – przyczyny i objawy

Wśród najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy wskazuje się chorobę Hashimoto, leczenie jodem radioaktywnym, a także operacyjne usunięcie tego gruczołu. Chorzy mają problemy ze snem, szybko się męczą, co zniechęca ich do regularnej aktywności fizycznej i czasem zupełnie ją uniemożliwia. Chorzy doświadczają też bólu stawów, mięśni, problemów z suchą skórą, trądzikiem, osłabionymi włosami, z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. U kobiet pojawiają się zaburzenia cyklu miesiączkowego.

W leczeniu niedoczynności stosuje się Euthyrox, Letrox, Eltroxin.

Typy niedoczynności tarczycy

Wyróżnia się kilka typów niedoczynności tarczycy:

1. Subkliniczna – powszechnie uważana za objaw wczesnej niewydolności tarczycy.

• Wyniki: w przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy TSH jest podniesione, ale FT3 i FT4 mieszczą się jeszcze w zakresie wartości referencyjnych.
• Przyczyny: choroba Hashimoto, wycięcie tarczycy, przebyta terapia radioaktywnym jodem, naświetlanie tarczycy, niektóre leki (np. lit, inhibitory kinaz tyrozynowych, amiodaron).

2. Pierwotna – spowodowana niedoborem hormonów tarczycy. Dzieli się na wrodzona lub nabytą. Wiąże się z nią autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto), niedobór jodu, stan po leczeniu jodem radioaktywnym i napromienianiu okolicy szyi, niedorozwój tarczycy, niedoczynność polekowa (amiodaron, leki tyreostatyczne, lit,).

• Wyniki: TSH rośnie powyżej wartości funkcjonalnych, a FT3 i FT4 są w pobliżu lub poniżej dolnych wartości referencyjnych.
• Przyczyny: choroba Hashimoto, niedobór jodu, wycięcie tarczycy, przebyta terapia radioaktywnym jodem, niektóre leki (np. lit, inhibitory kinaz tyrozynowych, amiodaron), radioterapia w przypadku raka głowy i szyi, narażenie na niektóre chemikalia, rzadziej: dysgenezja tarczycy lub dyshormonogeneza tarczycy.

Aż 99% przypadków niedoczynność tarczycy jest spowodowana brakiem produkcji hormonów tarczycy (pierwotna niedoczynności tarczycy).

3. Wtórna – wielohormonalna niedoczynność przysadki lub niedoczynność podwzgórza (guzy, choroby zapalne, sarkoidoza, urazy), zespół Sheehana (poporodowa martwica przysadki). Spowodowana niedoborem TSH.

• Wyniki: niskie stężenie TSH, FT3 i FT4.
• Przyczyna: niedoczynność przysadki (guz, uraz, krwotok).

4. Trzeciorzędowa – spowodowana niedoborem hormonu uwalniającego tyreotropinę (TRH).

• Wyniki: obniżone lub prawidłowe stężenie TSH, obniżone stężenie FT3 i FT4.
• Przyczyny: guzy podwzgórza, sarkoidoza, przerwanie ciągłości szypuły przysadki, udar podwzgórza.

Choroba Hashimoto

Choroba Hashimoto jest obecnie główną przyczyną niedoczynności tarczycy i dotyczy głównie kobiet. Schorzenie to polega na przewlekłym zapaleniu tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Układ immunologiczny wytwarza przeciwciała przeciwko enzymowi TPO (tyreoperoksydazie) oraz białku TG (tyreoglobulinie) i tworzy nacieki z limfocytów w tkance tarczycy. Można wyróżnić postać choroby Hashimoto z wolem, z prawidłową objętością gruczołu oraz postać zanikową.

To może cię zainteresować:

• Hashimoto i inne choroby AI – jak to ogarnąć w 10 krokach?
• Hashimoto – dieta i diagnostyka
• Pokonaj Hashimoto! Wszystko od A do Z
• Badania tarczycy – co warto sprawdzić?
• Badania tarczycy: dlaczego samo TSH nie wystarczy?

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Niedoczynność tarczycy i jej rodzaje pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

Poniższe badania nie są obowiązkowe. Powinno się je dostosować indywidualnie do towarzyszących objawów oraz informacji zdobytych podczas wywiadu z podopiecznym.

Podstawowe badania

Badania, które niemal zawsze są wykonywane:

• morfologia krwi z rozmazem;
• glukoza i insulina na czczo;
• elektrolity (sód, potas, magnez);
• składniki mineralne: selen w surowicy, cynk (fosfataza alkaliczna), miedź (ceruloplazmina);
• kwas foliowy (witamina B9), witamina B12, witamina B6;
• gospodarka żelazowa: żelazo, ferrytyna, transferryna (ponieważ problemom z tarczycą często towarzyszy anemia);
• witamina D3;
• lipidogram (całkowity), lipoproteiny HDL, LDL, trójglicerydów;
• homocysteina;
• IgE całkowite – jeżeli występują objawy, takie jak: ból gardła po posiłkach, reakcja sezonowa na pyłki, opuchnięty język, łzy, katar;
• badanie moczu (nawracające infekcje pęcherza, pieczenie);
• badanie kału (ogólne, na resztki pokarmowe i krew utajoną).

Rozszerzone badania tarczycy

Poza typowymi badaniami w kierunku diagnozy problemów z tarczycą warto sprawdzić także poniżej wymienione parametry.

Sprawdź: Hashimoto i inne choroby AI – jak to ogarnąć w 10 krokach?

Dodatkowa kierunkowa diagnostyka:

• LH, FSH, progesteron, estradiol, prolaktyna, testosteron wolny i całkowity – w zależności od sytuacji (np. dzieje się coś związanego androgenizacją, np. pojawia się owłosienie na twarzy, trądzik);
• kortyzol, DHEAS (hormony nadnerczowe zależne od stresu);
• badania w kierunku zakażenia wirusowego lub bakteryjnego (np. Helicobacter pylori, Epstein–Barr, Yersinia enterocolitica, borelioza) – często okazuje się, że infekcja jest czynnikiem zapalnym;
• wodorowo-metanowy test oddechowy w kierunku SIBO – jeżeli występują objawy typu wzdęcia, biegunki, zaparcia;
• kalprotektyna w kale – aby sprawdzić, czy w jelitach jest stan zapalny;
• diagnostyka w kierunku celiakii (anty-tTG, endomysium, gliadynie, ewentualnie badania genetyczne) – dziesięć razy częściej występuje ona u osób z Hashimoto niż w populacji ogólnej. Pamiętajmy, aby przed wykonaniem badań nie wprowadzać diety bezglutenowej.
• diagnostyka w kierunku grzybów D-arabinitol w moczu (Candida albicans) – badamy przerost Candidy, co objawia się m.in. problemami z przewodem pokarmowym i ciągłą ochotą na coś słodkiego;
• diagnostyka w kierunku współistniejących chorób autoimmunologicznych – jeśli występują objawy, np. bóle stawów, kości, problemy ze skórą;
• pasożyty (badanie kału lub ewentualnie przeciwciała na konkretne pasożyty) – zwłaszcza gdy ciągle występuje anemia i kłopot z uzupełnieniem niedoborów, a do tego zmęczenie, rozdrażnienie, wybudzanie w nocy.

To może cię zainteresować:

• Tarczyca – co trzeba o niej wiedzieć?
• Badania tarczycy – co warto sprawdzić?
• E-book „Pokonaj Hashimoto”

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Rozszerzone badania tarczycy pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

Podstawowa diagnostyka służąca do oceny pracy tarczycy powinna obejmować:

• TSH (hormon tyreotropowy wydzielany przez przedni płat przysadki, który wpływa na produkcję hormonów tarczycowych)’
• FT3 (wolna trijodotyronina T3),
• FT4 (wolna tyroksyna T4),
• USG tarczycy.

Dodatkowo warto sprawdzić przeciwciała anty-TPO, anty-TG i TRAb. Istotny jest także wywiad z podopiecznym. Warto pamiętać, że wszystkie hormony powinny być w równowadze i każdy z nas swój indywidualny zakres procentowy hormonów, przy którym będzie czuć się dobrze. 

Kiedy wykonać podstawowe badania?

• Gdy w rodzinie występują choroby tarczycy lub choroby autoimmunizacyjne.
• Jeśli mamy problemy z masą ciała mimo odpowiedniej diety i aktywności fizycznej.
• Jeżeli borykamy się z takimi objawami, jak duża potrzeba snu, zmęczenie, osłabienie.  

Jak często badać stan tarczycy? To zależy od tego, czy robimy to profilaktycznie, czy mamy lub mieliśmy dawniej problemy z tarczycą albo jesteśmy w trakcie leczenia.

Podstawowe badania tarczycy

TSH w surowicy krwi

To złoty standard w ocenie pracy tarczycy. Poziom TSH ma na nią duży wpływ. Warto go zbadać, ale to za mało, aby w pełni ocenić stan tego gruczołu. Wyniki poniżej lub powyżej normy są wskazaniem do dalszej diagnostyki i ustalenia stężenia wolnych hormonów tarczycy (FT3 i FT4). Jeżeli mamy bardziej zaawansowany problem, np. z przysadką, podwzgórzem czy w komunikacji przysadki z tarczycą, to zdecydowanie samo TSH nie wystarczy, bo będzie wprowadzało w błąd. Dlatego zawsze informuję podopiecznych, aby zrobić pełny pakiet badań (TSH, FT3 i FT4). Warto pamiętać, że pomiary wszystkich parametrów tarczycy powinno się wykonywać rano podczas jednego pobrania krwi.

Dowiedz się więcej: Tarczyca – co lubi, a czego nie?

Na poziom wyników ma wpływ:

• wiek, płeć (zazwyczaj kobiety mają odrobinę wyższy poziom TSH),
• ciąża i karmienie piersią (w poszczególnych trymestrach zmieniają się normy),
• sen (przede wszystkim jego niedostateczna ilość – lepiej nie robić badań po nieprzespanej nocy),
• stres, różne stany emocjonalne,
• wysiłek fizyczny (lepiej w dzień poprzedzający wykonanie badań zrobić sobie wolne od treningu),
• inne choroby (TSH obniża się w nadczynności przysadki, innych chorobach przysadki czy ciężkich chorobach ogólnych, podnosi się w gruczolaku przysadki czy nadczynności kory nadnerczy; znaczne zmiany w poziomach mogą występować w przebiegu zakażenia pasożytniczego, wirusowego czy bakteryjnego),
• wysokie stężenie biotyny (dlatego przed badaniem TSH, FT3, FT4 należy odstawić wszystkie preparaty z biotyną),
• pora roku (TSH w okresie zimowym i wiosennym jest wyższe),
• pora dnia (TSH wieczorem jest wyższe, dlatego badania najlepiej wykonywać rano).

FT3 i FT4

Oznaczanie FT4 zwykle jest zlecane przez lekarzy po uzyskaniu nieprawidłowo wysokiego lub niskiego wyniku TSH. Badanie ma wartość diagnostyczną tylko z jednoczesnym oznaczeniem stężenia TSH. Natomiast w praktyce często jest tak, że przez dłuższy czas TSH utrzymuje się w normie, a problemy widzimy właśnie w FT3 czy FT4. Niekiedy dopiero po zrobieniu USG są widoczne problemy z tarczycą.

Badanie stężenia FT3 wykonuje się w określonych sytuacjach, zwykle gdy zachodzi podejrzenie, że u pacjenta doszło do zaburzeń funkcjonowania tarczycy. W praktyce diagnostycznej FT3 stanowi badanie uzupełniające, analizowane łącznie z FT4 oraz TSH. Jest to parametr pomocny w monitorowaniu stanu pacjentów ze stwierdzonymi chorobami tarczycy.

Jak była mowa wcześniej, dla kompleksowej oceny pracy tarczycy lepiej od razu zbadać razem TSH, FT3 i FT4. Unikniemy dzięki temu nieporozumień w interpretacji wyników oraz kolejnego kłucia.

USG tarczycy

Wiele razy w mojej praktyce spotykałam się z sytuacją, gdy podstawowe parametry tarczycowe, czyli TSH, FT4, czasem też FT3, były w normie, a w USG pojawiały się zmiany zapalne. Dlatego uważam, że do pełnej oceny diagnostycznej niezbędne jest wykonanie USG tarczycy. Tym bardziej jeżeli jeszcze nigdy go nie robiliśmy.

Jaka objętość tarczycy jest uznawana za prawidłową?

• kobieta: do 20 ml;
• mężczyzna: do 25 ml;
• młodzież (13–18 lat): do 15 ml;
• dzieci (6–13 lat): 8–10ml;
• dzieci do 6 lat: do 4 ml.

Inne badania obrazowe obejmują tomografię, rezonans magnetyczny czy scyntygrafię.

Pozostałe badania tarczycy

Można też sprawdzić przeciwciała przeciwtarczycowe skierowane przeciwko tkankom tarczycy. Wyróżniamy:

• anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie),
• anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej),
• TRAb (przeciwciała przeciwko receptorom TSH).

Obecność przeciwciał sugeruje zaburzenie autoimmunologiczne dotyczące tarczycy. Im wyższe przeciwciała, tym silniejsza autoagresja.

Istotne jest wzięcie pod uwagę nie tylko wyników, lecz ogólnego stanu podopiecznego. Ważny jest też wywiad obejmujący liczne zagadnienia, takie jak: nasilające się objawy, samopoczucie, tryb pracy i codziennego funkcjonowania, współwystępujące schorzenia, przyjmowanie leków i suplementów, historia przebytych chorób czy operacji.

Pełna analiza stanu zdrowia podopiecznego i wyników badań pozwoli stutecznie ustalić dalsze postępowanie.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Badania tarczycy – co warto sprawdzić? pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)

1. Śpij 8 godzin dziennie

Badania pokazują, że osoby śpiące mniej niż 7 godzin są bardziej otyłe. Istnieje korelacja między ilością i jakością snu a stanem zdrowia. Z brakiem wystarczającej ilości snu powiązane są liczne problemy zdrowotne, takie jak: choroby metaboliczne, otyłość, nadwaga, nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, stany zapalne. Zdrowie psychiczne, uroda, gospodarka hormonalna, regeneracja, stan emocjonalny zależą w dużej mierze od tego, ile śpisz. Bez odpowiedniej ilości snu nawet dieta dopięta na ostatni guzik i optymalny plan treningowy nie będą skuteczne.

Przeanalizuj swój dzień i zwróć uwagę na to, co robisz wieczorem. Sprawdź, ile czasu poświęcasz na oglądanie seriali czy przeglądanie mediów społecznościowych. Co odbywa się kosztem twojego snu? Z czego jesteś w stanie zrezygnować? Jeżeli tylko możesz, zawsze na pierwszym miejscu stawiaj to, aby się wyspać, bo od tego zależy praca całego organizmu.

Obejrzyj webinar na temat snu

2. Spożywaj posiłki od 6.00 do 18.00 (stosuj post przerywany)

Intermittent fasting (IF), czyli post przerywany, polega na przeplataniu okresów jedzenia (tzw. okno żywieniowe) i niejedzenia w ściśle określonych ramach czasowych.

Ostatnie badania w kontekście IF pokazują, że okno żywieniowe w przedziale od 6.00 do 15.00 najkorzystniej wpływa na wagę, metabolizm, stabilizację poziomu glukozy czy stosunek glukozy i insuliny. Inne badania pokazują, że IF aktywizuje enzymy antyoksydacyjne (np. peroksydazę glutaminianową czy katalazę), które się samoczynnie uruchamiają. Niejedzenie przez 16 czy nawet 12 godzin przywraca równowagę w organizmie, wspiera kompleks mioelektryczny.

Sprawdź: Intermittent fasting (IF), post przerywany – na czym polega?

W jednym z badań porównano dwie osoby spożywające posiłki o takiej samej kaloryczności. Jedna z nich jadła tylko w okresie operowania światła słonecznego, a druga – wtedy, kiedy chciała, bez zwracania uwagi na porę. Okazało się, że osoba jedzącą za dnia była zdrowsza. U tej drugiej odkładało się więcej tkanki tłuszczowej, pojawiła się większa dyslipidemia i problem z gospodarką glukozowo-insulinową.

Przede wszystkim nie jedz tuż przed spaniem. Zachowaj odpowiednią przerwę między ostatnim posiłkiem a pierwszym, spożytym następnego dnia. Jedz tylko w oknie żywieniowym.

3. Jedz 3 większe posiłki zamiast 5 mniejszych

W jednym z badań przeprowadzonych na osobach z zaburzeniami gospodarki insulinowej (insulinooporność, cukrzyca) podzielono badanych na 2 grupy. Jedna z nich spożywała 2 posiłki dziennie, druga – 6 posiłków. W obydwu przypadkach dania były tak samo zbilansowane, miały taką samą kaloryczność i proporcję składników odżywczych (białek, tłuszczów, węglowodanów). Osoby z pierwszej grupy były zdrowsze i miały niższy wskaźnik HOMA, który określa poziom insulinooporności, miały lepsze wyniki glukozy i insuliny na czczo oraz innych parametrów niż te, które spożywały 6 posiłków. 

W podręcznikach medycznych można znaleźć informację, że fizjologiczna przerwa między posiłkami powinna wynosić od 4 do 6 godzin. Jedzenie w ten sposób wiąże się ze spożywaniem mniejszej liczby posiłków. To umożliwia m.in. włączenie się ciał ketonowych, które są fantastycznym pokarmem dla mózgu.

Mózg do sprawnego działania potrzebuje glukozy, co w przypadku insulinooporności jest utrudnione, gdyż nie dociera ona do komórek. Przez to można odczuwać zmęczenie czy mieć problemy z mięśniami (tkanki obumierają, mięśnie się nie rozwijają). Osoby insulinooporne najczęściej borykają się też z insulinoopornością mózgu. To z nią powiązane są choroby neurodegeneracyjne, jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona, a także problemy z koncentracją czy mgłą mózgową.

Natomiast mózg potrafi się też odżywiać ciałami ketonowymi. Mogą one stanowić dla niego paliwo zastępcze. Wprowadzenie dłuższych przerw między posiłkami oraz stosowanie diety niskowęglowodanowej będą to umożliwiać.

Zwróć też uwagę na to, jak wyglądają twoje dania. Nie dasz rady wytrzymać na 3 posiłkach, jeżeli rano zjadasz 1 jajko. Jedz tak, aby się najeść, poczuć sytość. W moim przypadku jest to około 5–6 jaj na śniadanie czy 400 g mięsa na obiad.

4. Ogranicz węglowodany do 1 posiłku

Jeżeli to możliwe, spożywaj węglowodany tylko w 1 posiłku. Najlepiej pozostaw je sobie na kolację. Unikaj jedzenia wtedy białka, gdyż długo się ono trawi (od 4 do 6 godzin), co wpływa na jakość snu. Jeśli jednak wolisz zjeść porcję węglowodanów w innym posiłku, to jest to w porządku. Zwróć jednak uwagę na ich jakość. Jeżeli nie jesteś w stanie pozbyć się całkowicie chleba z diety, koniecznie zmień zwykłe pieczywo na pieczywo żytnie na zakwasie, najlepiej wypiekane w domu. Unikaj pszenicy, w tym wypieków niskiej jakości (np. marketowych). Najlepiej jest upiec chleb samodzielnie. Wiele przepisów znajdziesz w aplikacji Pogotowie Dietetyczne.

Najlepsze źródła węglowodanów to: komosa ryżowa, amarantus, miłka abisyńska, gryka, ryż basmati, kasza jaglana. Polecane alternatywne źródła węglowodanów to m.in.: batat, pochrzyn, maniok, tapioka, topinambur, kasztany jadalne, ziemniak, owoce świeże i suszone.

5. Jedz śniadania białkowo-tłuszczowe

Nawet jeśli na obiad czy kolację dorzucisz sobie węglowodany, to dobrze jest zachować zasadę, że śniadanie jest zawsze białkowo-tłuszczowe. Badania pokazują, że osoby, które tak zaczynają dzień, zjadają mniej podczas kolejnych posiłków i dłużej odczuwają sytość. Ponadto mają one stabilny poziom glukozy, który się utrzymuje, nawet jeżeli później zje się więcej węglowodanów. Jeśli natomiast osoby badane zdecydowały się na węglowodany w pierwszym i kolejnym posiłku, to po drugim glukoza i insulina mocno wystrzeliwały w górę. Wiązało się z tym pojawienie się uczucia głodu, zmęczenia, senności, chęci sięgnięcia po przekąskę. Od pierwszego posiłku zależy funkcjonowanie twojego organizmu przez resztę dnia.

Chcesz wiedzieć więcej? Tu znajdziesz e-book z przepisami na śniadania białkowo-tłuszczowe

6. Pij około 2 litrów wody dziennie

Pij samą czystą wodę, bez dodatków. Nie dorzucaj do niej cytryny czy ziół ani nie kupuj wody smakowej. Badania pokazują, że wiele osób jest bardzo wrażliwych na smak i zapach danych produktów. Wypicie wody z cytryną może sprawić, że ruszy proces, w którym organizm zacznie wytwarzać większe ilości insuliny i zacznie przygotowywać się do posiłku. A skoro nie dostarczysz mu pokarmu, to zacznie się wytwarzać więcej kortyzolu, hormonu stresu. Spożycie samej wody z dodatkami uruchomi kaskadę pozyskiwania glikogenu z twojego organizmu, mięśni, zapasowych magazynów. Jeśli masz taką potrzebę, by wypić wodę z ziołami czy cytryną, zrób to na około 30–40 minut przed posiłkiem.

7. Bądź stale w ruchu

To, że chodzisz dwa razy w tygodniu na siłownię, niekoniecznie oznacza, że się ruszasz. Tym bardziej jeżeli poza tym większość dnia spędzasz na siedząco lub leżąco. Jeśli się nie ruszasz, twój metabolizm zaczyna szwankować. Szukaj okazji do tego, aby być stale w ruchu. Co to oznacza?

• Zamiast leżeć – usiądź i się nie opieraj.
• Zamiast siedzieć – postój.
• Zamiast stać – podreptaj w miejscu.
• Jak idziesz – to idź szybko.
• Przejdź się do pracy lub pojedź do niej na rowerze.
• Chodź po schodach, zamiast jeździć windą.
• Zrób sobie pięciominutową przerwę w pracy i w tym czasie wykonaj 20–50 przysiadów. Podczas kolejnej przerwy możesz wykonać wspięcia na palce lub wyskoki. Jeśli pracujesz w domu, możesz wykonać dodatkowo brzuszki.
• Gimnastyka 3 razy dziennie po 5–10 minut jest lepsza niż 3 razy w tygodniu po godzinie.
• Jak najwięcej spaceruj. Codzienny godzinny spacer jest tak ważny jak stosowanie prawidłowej diety. Nie licz do tego czasu, kiedy idziesz do pracy i z niej wracasz, to ma być godzina ekstra dziennie.
• Ustal sobie każdego dnia minimum 10 tysięcy kroków do zrobienia.

Pamiętaj, że twój organizm jest stworzony do ruchu.

8. Jedz żywność odżywczą

Żywność ma spełniać podstawową funkcję – ma nas odżywiać. Wybieraj jedzenie, które zapewni ci składniki odżywcze mające wpływ na twoje zdrowie. Zanim po coś sięgniesz, zastanów się, czy faktycznie chcesz to zjeść. Czy to odżywi twój organizm? Czy są w tym białka, tłuszcze, węglowodany, minerały, witaminy? Traktuj siebie jak dziecko. Rodzic zwykle nie da dziecku przed obiadem słodkości, bo wie, że przez to obiad nie będzie zjedzony. Jako dorośli często dajemy sobie jednak przyzwolenie, by napchać się śmieciami zamiast zjeść coś wartościowego. Jedz to, co faktycznie jest pokarmem dla twojego organizmu.

Obejrzyj webinar: Dieta dobrych produktów – jak przestać liczyć kalorie?

Chcesz schudnąć? To może cię zainteresować:

• Jak skutecznie schudnąć?
• Skuteczna dieta w insulinooporności i Hashimoto
• Zmień jedzenie na pożywienie
• Schudnij w 30 dni – 10 zasad Ajwen

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Jak skutecznie schudnąć bez liczenia kalorii? 8 prostych zasad pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Iwona Wierzbicka

Jak wygląda tarczyca?

Tarczyca jest niewielkim gruczołem, który znajduje się z przodu szyi, w jej dolnej części, poniżej krtani. Tarczyca przylega do tchawicy. Swoim kształtem przypomina skrzydła motyla. Składa się z dwóch płatów, połączonych tzw. cieśnią. Zwykle ma budowę asymetryczną – prawy płat jest większy niż lewy. W prawidłowym stanie jest niezauważalna. Gdy występują z nią problemy, możemy czuć w jej obrębie ucisk, ścisk, gulę w gardle, blokadę, zwłaszcza podczas połykania.

Sama tarczyca waży niewiele, około 15–30 g. Jej rozmiar jest zależny od płci – u mężczyzn jest większa, u kobiet – mniejsza.

Jakie hormony produkuje tarczyca?

Tarczyca odpowiada za wydzielanie hormonów, ich magazynowanie oraz wydzielanie do krwiobiegu. Poprzez tzw. komórki pęcherzykowate (z których jest zbudowana) produkuje ważne hormony, takie jak tyroksyna (T4), trijodotyronina (T3), kalcytonina oraz odwrotna trijodotyronina rT3 (w śladowych ilościach). Niektórzy błędnie sądzą, że tarczyca wydziela także tyreotropinę (TSH), co jest zadaniem przysadki.

Hormony produkowane przez tarczycę:

Tyroksyna (T4)

To hormon tarczycy transportowany przez białko wiążące tyroksynę (TGB) do wątroby, gdzie się przekształca w T3. Produkcja tyroksyny, jej magazynowanie w tarczycy oraz uwalnianie do krwiobiegu to procesy regulowane przez stężenie hormonu TSH, wydzielanego przez przysadkę. Do jej syntezy potrzebny jest jod.

Trijodotyronina (T3)

To aktywny hormon, który przyłącza się do receptorów na prawie każdej komórce w naszym organizmie (mózg, kości, mięśnie itd.). Jest odpowiedzialny m.in. za podstawową przemianę materii, produkcję energii komórkowej ATP i syntezę białka. Tylko niewielka część krążącej trijodotyroniny pochodzi bezpośrednio z tarczycy. Znacząca jej część powstaje na drodze konwersji T4 do T3 przy udziale dejodynazy.

Kalcytonina

Jest białkiem hormonalnym, które razem z parathormonem (PTH) i witaminą D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jej udział jest jednak dużo mniejszy niż PTH, który jest wytwarzany przez przytarczycę. Wzrost poziomu wapnia we krwi sprawia, że wzrasta wydzielanie kalcytoniny, która zwrotnie hamuje reabsorpcję wapnia w nerkach i jego uwalnianie z kości, co tym samym powoduje zmniejszenie stężenia wapnia i fosforanów we krwi.

Odwrotna trijodotyronina rT3

Zajmuje ona receptor zwykłej trijodotyroniny, ale nie spełnia efektu fizjologicznego, funkcji. Nie jest na odpowiednim miejscu.

TSH

Choć TSH ma bezpośredni związek z funkcjonowaniem tarczycy, to za jego wydzielanie odpowiedzialna jest przysadka mózgowa. Najwyższe stężenie TSH występuje w nocy, pomiędzy godziną 23.00 a 4.00, a najniższe – w ciągu dnia, tj. około 16.00. Gdy we krwi znajduje się za mało T4 i T3, to przysadka mózgowa i podwzgórze zwiększają wydzielanie TSH, natomiast gdy jest za dużo tych hormonów, to produkcja TSH zostaje zatrzymana. TSH stymuluje komórki tarczycy do produkcji i wydzielania T3 i T4. Tarczyca działa prawidłowo, gdy ma zapewniony odpowiedni poziom jodu oraz TSH.

Na co wpływa tarczyca?

Czynność tarczycy jest regulowana przez podwzgórze oraz hormon tyreotropowy (TSH) przysadki na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Tarczyca, wydzielając hormony, wpływa ujemnie na wydzielanie TSH, które pobudza tarczycę. Czynność wydzielniczą tarczycy reguluje głównie oś podwzgórze–przysadka.

Prawidłowo pracująca tarczyca:

• Odgrywa ważną rolę w regulacji przemian metabolicznych, odpowiedzialnych m.in. za rozpad tłuszczów i wchłanianie glukozy, aktywację enzymów. Wpływa na przemianę lipidów – zwiększenie hydrolizy triacylogliceroli, stymulowanie syntezy i wątrobowego wychwytywania cholesterolu. Oddziałuje też na przemianę węglowodanową – zwiększenie wchłaniania węglowodanów w jelitach, rozpad glikogenu, stymulowanie utylizacji glukozy. Bardzo często obserwujemy, że w niedoczynności tarczycy, kiedy mamy za mało aktywnych hormonów tarczycy, dochodzi do spowolnienia metabolizmu, natomiast w nadczynności – do jego przyspieszenia.
• Wpływa na układ krążenia – na pracę serca oraz rozszerzanie naczyń krwionośnych.
• Ma ogromne znaczenie w procesie pobudzania komórek do wzrostu.
• Odpowiada za równowagę gospodarki wapniowo-fosforanowej.
• Wpływa na prawidłową pracę gruczołów płciowych.
• Oddziałuje na temperaturę ciała oraz gospodarkę wodno-elektrolitową.
• Ma ogromny wpływ na rozwój organizmu, na pracę układu nerwowego, na nastrój, samopoczucie i koncentrację.

Nieprawidłowa praca tarczycy może być przyczyną zaburzeń płodności, a nieleczona odpowiednio w czasie ciąży zwiększa ryzyko powikłań położniczych oraz ma wpływ na rozwój płodu. Hormony tarczycy odgrywają bardzo ważną rolę w okresie ciąży. Ich stężenie we krwi matki (zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy dziecko nie produkuje jeszcze własnych hormonów) oddziałuje m.in. na prawidłowy rozwój mózgu, dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego czy układu kostnego.

Tarczyca jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania większości układów: krążenia, nerwowego, pokarmowego i rozrodczego. Dlatego tak ważne jest regularne kontrolowanie jej stanu.

Sprawdź, jak badać tarczycę.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!

Artykuł Tarczyca – co trzeba o niej wiedzieć? pochodzi z serwisu Dieta - Styl życia - Przepisy. Kamila Berdys (Lipowicz)