Utrata masy ciała. Nie tylko nadwaga jest problemem

Najczęściej do dietetyka zgłaszają się osoby, które chciałyby schudnąć. Zdarza się jednak i tak, że problemem pacjenta jest nadmierna utrata masy ciała. Co wtedy robić i jak przytyć?

Nadmierne schudnięcie może mieć wiele przyczyn. Do podstawowej należy niewłaściwy sposób odżywiania, zarówno pod względem ilości pożywienia, jak i jej jakości. Niewystarczająca podaż kalorii ma znaczenie, ale przede wszystkim istotne są niedobory makroskładników, witamin i minerałów. Czasem jednak pacjent ma dietę wysokoodżywczą, a i tak chudnie. W takiej sytuacji można podejrzewać, że spożyty pokarm nie jest prawidłowo wchłaniany. Warto zrobić wtedy badanie kału – jeżeli wykaże ono obecność niestrawionych resztek pokarmowych (np. włókien mięsnych, nadmiernej ilości tłuszczu czy ziaren skrobi), może to świadczyć o tym, że proces wchłaniania nie przebiega prawidłowo. Mogą na to wskazywać również objawy, takie jak: biegunka, wymioty, bóle brzucha.

Utrata masy ciała – przyczyny

Jedną z przyczyn takich objawów może być choroba trzewna, dlatego należy sprawdzić przeciwciała przeciw endomysium, transglutaminazie tkankowej oraz przeciwciała przeciwgliadynowe w klasie IgG oraz IgA. Można także wykonać biopsję jelita cienkiego. Ważne, aby pobrać minimum sześć wycinków z różnych miejsc w jelicie.

Inną przyczyną problemów z wchłanianiem (przy współistnieniu wymienionych objawów) mogą być choroby zapalne jelit: choroba Leśniowskiego–Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Warto wówczas wykonać diagnostykę w kierunku tych schorzeń: przydatnym badaniem będzie kolonoskopia oraz oznaczenie przeciwciał ASCA, a także pANCA. Dodatni wynik ASCA występuje w chorobie Leśniowskiego–Crohna, natomiast pANCA we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Kolejną przyczyną zaburzonego wchłaniania może być obecność w organizmie pasożytów czy zakażenia bakteryjnego lub wirusowego.

Obejrzyj film: Pasożyty żyją w nas

Nieprawidłowa praca tarczycy

Zmniejszenie masy ciała może być także spowodowane zaburzeniami endokrynnymi. Należy do nich m.in. nadczynność tarczycy, gdzie spadek masy ciała może być znaczny. Tej chorobie towarzyszą również takie objawy, jak: kołatanie serca, nadmierna potliwość, drażliwość i bezsenność. W przypadku współistnienia takich problemów najlepiej wykonać badania diagnostyczne w kierunku tarczycy: TSH, FT3, FT4, a także anty-TRAB oraz TSI, bo nadczynność tarczycy może mieć podłoże autoimmunizacyjne. Warto również wykonać badanie USG.

Cukrzyca a chudnięcie

Proces chudnięcia może występować również w przypadku występowania cukrzycy typu 1. Towarzyszy jej często wzmożone pragnienie, wielomocz oraz uczucie osłabienia i zmęczenia. Warto wówczas zbadać C-peptyd oraz przeciwciała anty-GAD, ANTY-IA2 oraz przeciwciała przeciwinsulinowe. Inne jednostki chorobowe, które mogą wpływać na znaczną utratę wagi, to schorzenia wątroby i trzustki, choroby przełyku, choroba wrzodowa. Również w chorobie nowotworowej, kiedy organizm jest wyniszczony, może następować ubytek masy ciała. Należy również wykluczyć istnienie anorexia nervosa, nerwicy czy innych problemów na podłożu psychicznym.

Pomocne będzie także wykonanie podstawowych badań, takich jak: morfologia z rozmazem, ferrytyna, żelazo, transferyna, witamina B12 (w formie tkankowej oraz w surowicy), kwas foliowy, białko całkowite, proteinogram. Można także zbadać mikroflorę jelitową.

Możemy zatem zauważyć, że utrata masy ciała może mieć podłoże wieloczynnikowe i dlatego ważny jest dobrze przeprowadzony wywiad z pacjentem.

Źródło: 

Diagnostyka czynnościowa zaburzeń hormonalnych z elementami diagnostyki różnicowej, red. A. Lewiński, A. Zygmunt, Lublin 2011.

Prawa autorskie – zapoznaj się!