Tarczyca w ciąży odgrywa bardzo ważną rolę w kontekście rozwoju płodu. Zaburzenia w pracy tego gruczołu mogą negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży. Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat.

Na wyniki TSH i wolnych hormonów tarczycy mają wpływ zmiany fizjologiczne zachodzące w czasie ciąży. Do zaburzeń pracy tarczycy indukowanych ciążą zalicza się tyreotoksykozę ciążową, niedoczynność tarczycy i poporodowe zapalenie tarczycy.

Tarczyca w ciąży

Ciąża ma znaczący wpływ na pracę tarczycy i powoduje wiele zmian w jej funkcjonowaniu i produkowaniu przez nią hormonów. W pierwszym trymestrze ciąży rozwój płodu jest bardzo uzależniony od hormonów matki. Dlatego tak ważne jest kontrolowanie stanu tarczycy już od początku ciąży. Oznaczenie TSH powinno się wykonać do 10. tygodnia ciąży. Wyników tego parametru nie powinno się jednak interpretować na podstawie norm dostępnych na wydruku z laboratorium. Należy wziąć pod uwagę dane przewidziane dla konkretnego trymestru ciąży.

Poniżej podaję zakres norm dla TSH, FT3, FT4 dla kobiet w ciąży zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego z 2021 roku. Przy interpretacji wyników badań hormonalnych i podejmowaniu decyzji terapeutycznych należy brać pod uwagę fakt, że na poziom TSH i wolnych hormonów tarczycy mają wpływ zmiany fizjologiczne zachodzące w czasie ciąży.

Na początku ciąży wydzielanie TSH naturalnie się zmniejsza, co ma związek z oddziaływaniem gonadotropiny kosmówkowej (HCG) i jej wzrostem. W tym okresie wynik TSH może niejako wskazywać na nadczynność tarczycy.

Zaburzenia pracy tarczycy w ciąży

Do najczęstszych zaburzeń pracy tarczycy w ciąży należą:

• tyreotoksykoza ciążowa – to indukowana ciążą nadczynność tarczycy, która wynika ze stymulacji receptora dla TSH przez gonadotropinę kosmówkową (HCG), wykazującą strukturalne podobieństwo do TSH;
• niedoczynność tarczycy – w okresie ciąży rośnie zapotrzebowanie na hormony tarczycy i stan ten może ujawnić upośledzoną czynność tarczycy;
• poporodowe zapalenie tarczycy – jest wariantem choroby Hashimoto; występuje w ciągu 12 miesięcy po porodzie lub przebytym poronieniu u kobiet, które przed ciążą były w stanie eutyreozy.

Poporodowe zapalenie tarczycy

Destrukcja komórek pęcherzykowych tarczycy prowadzi do przejściowej tyreotoksykozy ujawniającej się zazwyczaj do 4. miesiąca po porodzie i trwającej około 1–2 miesiące.

Przejściowa niedoczynność tarczycy jest kolejną fazą, która rozpoczyna się między 2. a 6. miesiącem po porodzie, ale u 10–20% pacjentek dochodzi do trwałej niedoczynności tarczycy.

U niektórych chorych występuje tylko faza przejściowa tyreotoksykozy lub tylko faza przejściowa hipotyreozy.

Rozpoznanie poporodowego zapalenia tarczycy opiera się na:

• stwierdzeniu klinicznych objawów tyreotoksykozy lub niedoczynności tarczycy;
• podwyższonych stężeniach w surowicy przeciwciał anty-TPO i/lub anty-TG;
• prawidłowych stężeniach przeciwciał TRAb;
• hipoechogennej struktury gruczołu tarczycowego u pacjentki w ciągu 12 miesięcy po porodzie lub poronieniu.

Kontroluj stan tarczycy

Nierozpoznane choroby tarczycy bądź niewłaściwe leczone mogą przyczynić się do wystąpienia problemów z zajściem w ciążę, poronień bądź komplikacji w przebiegu ciąży. Dlatego tak istotne jest regularne badanie się przed ciążą i zaplanowanie odpowiednich przygotowań, a później – monitorowanie parametrów w poszczególnych trymestrach.

Odpowiednie leczenie chorób tarczycy w ciąży nie stanowi zagrożenia dla jej przebiegu, a także dla rozwoju płodu.

Duże znaczenie w kontekście prawidłowego funkcjonowania tarczycy mają także prawidłowa dieta i styl życia.

PAMIĘTAJ!

JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN

Prawa autorskie – zapoznaj się!