Do oceny gospodarki żelaza w organizmie służą różne parametry laboratoryjne. Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, kolejne to żelazo w surowicy oraz ferrytyna. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat tych badań.
Gospodarka żelazowa – badania
Morfologia
Morfologia to badanie, które wykonujemy w pierwszej kolejności. Możemy przyjrzeć się wskaźnikom czerwonokrwinkowym, które będą podpowiadały, czy mamy już kłopot z gospodarką żelazową. Warto zwrócić uwagę na ilość czerwonych krwinek, ich średnią objętość (MCV), hematokryt, hemoglobinę, średnią masę hemoglobiny w erytrocycie (MCH) i średnie stężenie hemoglobiny w objętości czerwonych krwinek (MCHC). Hemoglobina u mężczyzn powinna wynosić około 14–18 g/dl, natomiast u kobiet – 12–16 g/dl.
Hemoglobina jest białkiem, które odpowiada ze przenoszenie tlenu w organizmie. Jej zbyt niski poziom prowadzi do niedotlenienia tkanek, co negatywnie się odbija na kondycji całego organizmu, w tym na narządach wrażliwych na niedobór tlenu, takich jak serce czy mózg.
Żelazo
Żelazo w surowicy to podstawowy element składowy hemoglobiny. Jego obecność w organizmie zapewnia prawidłową budowę i działanie erytrocytów.
Sprawdź: Żelazo – dlaczego go potrzebujesz?
Ferrytyna
Ferrytyna, czyli zapas ustrojowego żelaza, powinna się mieścić według norm funkcjonalnych w granicach minimum 40–60 ng/ml. Jeżeli mamy problemy trychologiczne, warto ten parametr utrzymywać na poziomie 70–80 ng/ml. Ferrytyna jest też markerem stanu zapalnego. Wysoki poziom ferrytyny uruchamia reakcję zapalną w organizmie, a to sprawia, że nie wykorzystuje on zmagazynowanego żelaza.
Transferyna
Transferyna to kolejny istotny wskaźnik diagnostyczny. Jest to białko, które wiąże wolne żelazo w surowicy i przenosi je do tkanek. Jej podwyższony poziom występuje w przypadku niedoboru żelaza oraz w trakcie ciąży. Obniżenie zaś pojawia się u osób z przewlekłym stanem zapalnym, przy nadmiarze żelaza, hemolizie, hemochromatozie (nadmiar żelaza) lub przy zespole nerczycowym. Z transferyną powiązana jest także całkowita zdolność wiązania żelaza przez surowicę (TIBC). Prawidłowy poziom u kobiet to 40–80 μmol/l, a u mężczyzn – 45–70 μmol/l.
Ważne!
Warto zwrócić uwagę, że w początkowej fazie niedoboru żelaza jako pierwszy obserwuje się spadek ferrytyny przy równoczesnym prawidłowym poziomie hemoglobiny. Następnie wzrasta poziom transferyny i jej receptorów. Dopiero przy głębokim niedoborze, a więc podczas anemii, obniża się hemoglobina. Dlatego trzeba wykonywać badania kontrolne, aby nie doprowadzić do anemii.
Badania dodatkowe
Jeżeli od dłuższego czasu uzupełniasz żelazo, a nadal jego poziom jest niski, nawet pomimo stosowania odpowiedniej diety – koniecznie drąż temat, szukaj przyczyny. Może ich być wiele, np. pasożyty, przewlekłe infekcje, SIBO, dysbioza, choroby jelit, Helicobacter pylori, zapalenie żołądka czy refluks.
Zdarza się, że pacjenci mają bardzo niski poziom ferrytyny – poniżej 10 ng/ml. Ważną rolę odgrywa tutaj wywiad, aby ocenić, czy dieta jest niedoborowa w żelazo, czy z jakiegoś innego powodu nie jest ono przyswajane. W takiej sytuacji warto sprawdzić, czy problemem nie jest zespół złego wchłaniania, celiakia czy inne problemy jelitowe. Poniżej kilka przykładowych parametrów:
- Przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej IgA i IgG, immunoglobulina IgA przeciw endomysium – zwłaszcza jeżeli mamy obciążenia rodzinne i występuje celiakia.
- Jeżeli jesteśmy na diecie bezglutenowej, to pozostaje nam badanie genetyczne HLA DQ2, HLA DQ8.
- D-arabinitol w moczu – wartość podwyższona wskazuje na przerost drożdżaków (Candida).
- Helicobacter pylori – test oddechowy lub obecność antygenu w kale. Helicobacter pylori będzie generowało stan zapalny w błonie śluzowej żołądka i problemy z wchłanianiem zarówno żelaza, jak i witaminy B12.
- Test wodorowo-oddechowy w kierunku SIBO, IMO, ale tylko jeżeli w wywiadzie mamy ewidentne przypuszczenia, że ten przerost występuje.
- Badanie Organix gastro – pośredni test dysbiozy.
Z niedoborem żelaza mogą się zmagać osoby, które mają takie problemy, jak: choroba Hashimoto, celiakia, niedoczynność tarczycy, kłopoty z trawieniem. W tej sytuacji koniecznie należy sprawdzać, czy ferrytyna jest na poziomie 40–60 ng/ml.
JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN
Autor
Kamila Berdys
Do oceny gospodarki żelaza w organizmie służą różne parametry laboratoryjne. Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, kolejne to żelazo w surowicy oraz ferrytyna. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat tych badań.
Gospodarka żelazowa – badania
Morfologia
Morfologia to badanie, które wykonujemy w pierwszej kolejności. Możemy przyjrzeć się wskaźnikom czerwonokrwinkowym, które będą podpowiadały, czy mamy już kłopot z gospodarką żelazową. Warto zwrócić uwagę na ilość czerwonych krwinek, ich średnią objętość (MCV), hematokryt, hemoglobinę, średnią masę hemoglobiny w erytrocycie (MCH) i średnie stężenie hemoglobiny w objętości czerwonych krwinek (MCHC). Hemoglobina u mężczyzn powinna wynosić około 14–18 g/dl, natomiast u kobiet – 12–16 g/dl.
Hemoglobina jest białkiem, które odpowiada ze przenoszenie tlenu w organizmie. Jej zbyt niski poziom prowadzi do niedotlenienia tkanek, co negatywnie się odbija na kondycji całego organizmu, w tym na narządach wrażliwych na niedobór tlenu, takich jak serce czy mózg.
Żelazo
Żelazo w surowicy to podstawowy element składowy hemoglobiny. Jego obecność w organizmie zapewnia prawidłową budowę i działanie erytrocytów.
Sprawdź: Żelazo – dlaczego go potrzebujesz?
Ferrytyna
Ferrytyna, czyli zapas ustrojowego żelaza, powinna się mieścić według norm funkcjonalnych w granicach minimum 40–60 ng/ml. Jeżeli mamy problemy trychologiczne, warto ten parametr utrzymywać na poziomie 70–80 ng/ml. Ferrytyna jest też markerem stanu zapalnego. Wysoki poziom ferrytyny uruchamia reakcję zapalną w organizmie, a to sprawia, że nie wykorzystuje on zmagazynowanego żelaza.
Transferyna
Transferyna to kolejny istotny wskaźnik diagnostyczny. Jest to białko, które wiąże wolne żelazo w surowicy i przenosi je do tkanek. Jej podwyższony poziom występuje w przypadku niedoboru żelaza oraz w trakcie ciąży. Obniżenie zaś pojawia się u osób z przewlekłym stanem zapalnym, przy nadmiarze żelaza, hemolizie, hemochromatozie (nadmiar żelaza) lub przy zespole nerczycowym. Z transferyną powiązana jest także całkowita zdolność wiązania żelaza przez surowicę (TIBC). Prawidłowy poziom u kobiet to 40–80 μmol/l, a u mężczyzn – 45–70 μmol/l.
Ważne!
Warto zwrócić uwagę, że w początkowej fazie niedoboru żelaza jako pierwszy obserwuje się spadek ferrytyny przy równoczesnym prawidłowym poziomie hemoglobiny. Następnie wzrasta poziom transferyny i jej receptorów. Dopiero przy głębokim niedoborze, a więc podczas anemii, obniża się hemoglobina. Dlatego trzeba wykonywać badania kontrolne, aby nie doprowadzić do anemii.
Badania dodatkowe
Jeżeli od dłuższego czasu uzupełniasz żelazo, a nadal jego poziom jest niski, nawet pomimo stosowania odpowiedniej diety – koniecznie drąż temat, szukaj przyczyny. Może ich być wiele, np. pasożyty, przewlekłe infekcje, SIBO, dysbioza, choroby jelit, Helicobacter pylori, zapalenie żołądka czy refluks.
Zdarza się, że pacjenci mają bardzo niski poziom ferrytyny – poniżej 10 ng/ml. Ważną rolę odgrywa tutaj wywiad, aby ocenić, czy dieta jest niedoborowa w żelazo, czy z jakiegoś innego powodu nie jest ono przyswajane. W takiej sytuacji warto sprawdzić, czy problemem nie jest zespół złego wchłaniania, celiakia czy inne problemy jelitowe. Poniżej kilka przykładowych parametrów:
- Przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej IgA i IgG, immunoglobulina IgA przeciw endomysium – zwłaszcza jeżeli mamy obciążenia rodzinne i występuje celiakia.
- Jeżeli jesteśmy na diecie bezglutenowej, to pozostaje nam badanie genetyczne HLA DQ2, HLA DQ8.
- D-arabinitol w moczu – wartość podwyższona wskazuje na przerost drożdżaków (Candida).
- Helicobacter pylori – test oddechowy lub obecność antygenu w kale. Helicobacter pylori będzie generowało stan zapalny w błonie śluzowej żołądka i problemy z wchłanianiem zarówno żelaza, jak i witaminy B12.
- Test wodorowo-oddechowy w kierunku SIBO, IMO, ale tylko jeżeli w wywiadzie mamy ewidentne przypuszczenia, że ten przerost występuje.
- Badanie Organix gastro – pośredni test dysbiozy.
Z niedoborem żelaza mogą się zmagać osoby, które mają takie problemy, jak: choroba Hashimoto, celiakia, niedoczynność tarczycy, kłopoty z trawieniem. W tej sytuacji koniecznie należy sprawdzać, czy ferrytyna jest na poziomie 40–60 ng/ml.
JEŚLI COŚ CIĘ NIEPOKOI, SKONSULTUJ SIĘ Z DIETETYKIEM KLINICZNYM AJWEN
Autor
Tagi
Administratorem Państwa danych osobowych jest osobowych jest Iwona Wierzbicka, prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Ajwendieta Dietetyka Kliniczna Iwona Wierzbicka (NIP: 9910011175). Dane osobowe przetwarzane będą wyłącznie w prawnie usprawiedliwionych celach administratora danych polegających na prezentowaniu komentarzy dotyczących funkcjonowania serwisu internetowego oraz jakości towarów i usług w nim dostępnych. Podanie przez Państwa danych osobowych jest dobrowolne, ale też niezbędne do opublikowania komentarza. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Państwa danych osobowych mogą Państwo znaleźć w naszej Polityce prywatności na temat zasad przetwarzania danych osobowych.
Podobne tematy
Wzmacnianie odporności: Jak dbać o jelita?
Jelita to nasz najważniejszy układ immunologiczny – pewnie już nie raz spotkałeś się z tym stwierdzeniem. W jelicie dochodzi do najbliższego kontaktu z tym, co zjadamy i z czym stykamy się w środowisku. Pielęgnowanie naszych…
WIĘCEJ >
Jak przygotować się do badań?
Decyzja o zrobieniu badań jest bardzo ważna, ale nie wystarczy jedynie danego dnia udać się do laboratorium. Wcześniej trzeba zadbać o kilka kwestii. Sprawdź, jak przygotować się do badań. Najczęściej pobieranym materiałem do badań laboratoryjnych…
WIĘCEJ >
Jak sprawdzić, czy jelita pracują prawidłowo?
Od tego, w jakiej kondycji są nasze jelita, zależy nasze zdrowie. Jelita biorą udział w procesach trawiennych, odpowiadają za dostarczenie nam wszystkich niezbędnych składników odżywczych oraz za prawidłową pracę układu odpornościowego i funkcjonowanie całego organizmu. Mają również…
WIĘCEJ >
Codzienna aktywność fizyczna – jaką wybrać?
Aktywność fizyczna powinna być stałym elementem naszego codziennego życia. Lepiej unikać zrywów typu „od teraz zacznę regularnie ćwiczyć!”, do czego mamy tendencję zwłaszcza na początku roku. Zwykle już po tygodniu nie mamy ochoty tego kontynuować….
WIĘCEJ >